نقرس یک نوع آرتریت التهابی شدید است که معمولاً به‌صورت ناگهانی بروز می‌کند و اغلب مفصل شست پا را درگیر می‌کند. این بیماری به‌علت تجمع کریستال‌های اسید ا
وریک در مفاصل به‌وجود می‌آید. نقرس از بیماری‌هایی است که با رعایت رژیم غذایی مناسب و درمان دارویی، به‌خوبی قابل کنترل است.
نقرس چیست؟
نقرس زمانی رخ می‌دهد که سطح اسید اوریک در خون بیش از حد بالا برود (هیپراوریسمی) و کریستال‌های اسید اوریک در مفاصل، بافت‌ها یا کلیه‌ها رسوب کنند. این کریستال‌ها باعث التهاب شدید، تورم و درد ناگهانی در مفصل می‌شوند.
علائم نقرس
حملات نقرسی معمولاً به‌طور ناگهانی آغاز می‌شوند و می‌توانند بسیار دردناک باشند. مهم‌ترین علائم عبارتند از:
- درد ناگهانی و شدید در یک مفصل، معمولاً شست پا
- تورم، قرمزی و گرمی ناحیه مفصل
- احساس سوزش یا ضربان در مفصل
- کاهش دامنه حرکتی مفصل درگیر
- بیدار شدن از خواب با درد شدید مفصلی
علل و عوامل خطر نقرس
علت اصلی نقرس بالا بودن سطح اسید اوریک در خون است. عواملی که باعث افزایش اسید اوریک می‌شوند عبارتند از:
- مصرف زیاد گوشت قرمز و غذاهای دریایی
- نوشیدن الکل، به‌ویژه آبجو
- مصرف نوشیدنی‌های قندی حاوی فروکتوز
- چاقی
- بیماری‌های کلیوی
- فشار خون بالا و داروهای دیورتیک
- سابقه خانوادگی نقرس
مراحل بیماری نقرس
نقرس ممکن است در چهار مرحله ظاهر شود:
- هیپراوریسمی بدون علامت: سطح اسید اوریک بالاست، اما علائمی ندارد.
- حمله حاد نقرسی: درد و التهاب ناگهانی مفصل، معمولاً شبانه.
- مرحله بین حملات: دوره‌ای بدون علائم بین حملات نقرسی.
- نقرس مزمن یا توپوسی: در صورت عدم درمان، باعث تشکیل توده‌هایی به نام توپوس و آسیب دائمی به مفاصل می‌شود.
تشخیص نقرس
پزشک با معاینه بالینی، شرح حال بیمار و آزمایش‌های تکمیلی اقدام به تشخیص می‌کند:
- اندازه‌گیری سطح اسید اوریک خون
- آزمایش مایع مفصلی برای بررسی وجود کریستال‌های اورات
- تصویربرداری (رادیوگرافی یا سونوگرافی مفصل)
درمان نقرس
هدف درمان کاهش درد در حمله حاد و پیشگیری از حملات بعدی و آسیب‌های مفصلی است. روش‌های درمان شامل:
درمان حملات حاد:
- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)
- کلشی‌سین (Colchicine)
- کورتیکواستروئیدها (خوراکی یا تزریقی)
درمان پیشگیرانه:
- داروهای کاهنده اسید اوریک مانند آلوپورینول یا فبوکسوستات
- داروهای افزایش دفع اسید اوریک از کلیه مانند پروبنسید
تغذیه مناسب برای بیماران مبتلا به نقرس
اصلاح رژیم غذایی نقش مهمی در کنترل نقرس دارد:
- کاهش مصرف گوشت قرمز، احشاء داخلی و غذاهای دریایی
- پرهیز از نوشیدنی‌های الکلی و شیرین
- نوشیدن آب فراوان برای دفع بهتر اسید اوریک
- افزایش مصرف لبنیات کم‌چرب، سبزیجات و میوه‌ها
- کاهش وزن در صورت چاقی
پیشگیری از حملات نقرس
با رعایت نکات زیر می‌توان احتمال بروز حملات را کاهش داد:
- مصرف منظم داروهای پیشگیرانه
- رعایت رژیم غذایی مناسب
- اجتناب از روزه‌داری یا گرسنگی طولانی
- محدود کردن مصرف غذاهای پرپروتئین حیوانی
- پیگیری منظم سطح اسید اوریک خون
نتیجه‌گیری
نقرس یک بیماری التهابی شایع ولی قابل درمان است. با تشخیص به‌موقع، مصرف داروهای مناسب، و اصلاح سبک زندگی می‌توان از حملات دردناک نقرس جلوگیری کرده و زندگی سالم‌تری داشت. همکاری مستمر با پزشک و پایبندی به درمان، کلید مدیریت موفق این بیماری است.